Hamownia

Hamownia – dla przeciÄ™tnego motocyklisty to maszyna do sprawdzania maksymalnej mocy pojazdu. Ale czy aby na pewno tylko tyle potrafi?

NiedÅ‚ugo po zakupie hamowni fun z dokrÄ™cania maszyn do odcinki zostaÅ‚ przyćmiony innymi możliwoÅ›ciami tego sprzÄ™tu, z których wczeÅ›niej nie zdawaÅ‚em sobie nawet sprawy. ZobaczyÅ‚em na wÅ‚asne oczy niedomagania motocykli, których do tej pory nie sposób byÅ‚o wychwycić bez dÅ‚ugich jazd próbnych i szukania 'po omacku'. Od tej pory badanie na hamowni staÅ‚o siÄ™ nieodÅ‚Ä…cznym elementem przedzakupowego sprawdzania motocykli, bez tego zakup wydaje siÄ™ być po prostu nierozsÄ…dny. Co konkretnie można na niej zdziaÅ‚ać?

Podstawiwa funkcja to oczywiÅ›cie sprawdzanie maksymalnej mocy i momentu obrotowego, zarówno na kole jak i silniku. Każdy chce ich jak najwiÄ™cej, niestety w wiÄ™kszoÅ›ci przypadków po badaniu wÅ‚aÅ›cicielowi maszyny pozostaje jedynie smutny bÄ…bel z nosa. Tak, producenci zawyżajÄ… rzeczywiste moce. Albo inaczej, podajÄ… je rzeczywiste, ale badane w warunkach laboratoryjnych, na hamowni silnikowej. Oznacza to, że silnik znajduje siÄ™ w „warunkach normalnych”, a co oznacza powinniÅ›cie pamiÄ™tać z lekcji fizyki w podstawówce. W skrócie – opcja nie do uzyskania w warunkach atmosferycznych. Zazwyczaj różnica miÄ™dzy danymi producenta a wykresem zbudowanym na naszej hamowni wynosi 8-12%, i tyle uważamy za normÄ™. OczywiÅ›cie zdarzajÄ… siÄ™ wyjÄ…tki, np. BMW S1000RR zazwyczaj pokazuje 192-199KM, co daje przekÅ‚amanie na poziomie max 4%. Ale już mój prywatny Ducati Monster 1100 powinien wylegitymować siÄ™ 98KM, a pokazaÅ‚ 91, i to przy przebiegu 6tyÅ› km, także nie ma mowy o „zmÄ™czeniu” silnika.

Dla mnie, z perspektywy warsztatowca dużo istotniejsza od maksymalnych wartoÅ›ci jest kultura z jakÄ… badany pojazd tÄ™ moc osiÄ…ga i oddaje. DokÅ‚adnie analizujemy wykres, szukajÄ…c w nim zaÅ‚amaÅ„, dziur i szarpnięć. Nauka interpretacji wykresów to bardzo żmudny proces wymagajÄ…cy setek badaÅ„ i wyciÄ…gniÄ™tych wniosków. Z rysunku potrafimy odczytać zatkany filtr powietrza, nierówno wyciÄ…gniÄ™ty Å‚aÅ„cuch, Å›lizgajÄ…ce siÄ™ sprzÄ™gÅ‚o czy też problemy z zasilaniem silnika mieszankÄ… paliwowo-powietrznÄ…. I tutaj dochodzimy do kolejnego urzÄ…dzenia, bez którego hamownia jest tylko gadżetem. Mowa oczywiÅ›cie o szerokopasmowej sondzie lambda. Zamocowana jest w specjalnej rurce, którÄ… wkÅ‚adamy w tÅ‚umik badanego motocykla. Sonda po rozgrzaniu pokazuje w czasie rzeczywistym wskaźnik AFR (Air-Fuel Ratio). BadajÄ…c spaliny jesteÅ›my w stanie okreÅ›lić stosunek powietrza do paliwa w spalanej mieszance. Optymalne i peÅ‚ne (stechiometryczne) spalanie nastÄ™puje przy wartoÅ›ci 14,7:1. Oznacza to, że na 1 gram paliwa musimy dostarczyć 14,7 grama powietrza. Gaźniki czy wtryski sÄ… zaprojektowane w taki sposób, aby dostarczyć mieszankÄ™ maksymalnie zbliżonÄ… do tej proporcji, jednak po latach eksploatacji różnie z nimi bywa. I tutaj kolejne zastosowanie hamowni. KorzystajÄ…c z obu urzÄ…dzeÅ„ równoczeÅ›nie jesteÅ›my w stanie wyregulować gaźniki/wtryski do perfekcji. I to nie tylko na postoju. Oprogramowanie hamowni pozwala na naniesienie wartoÅ›ci AFR na wykres przebiegu mocy, dziÄ™ki czemu dokÅ‚adnie wiadomo co i gdzie poprawić. ZwykÅ‚a regulacja gaźnika sprowadza siÄ™ do ustawienia fabrycznych zaleceÅ„ producenta i ew. korekcie o minimalne wartoÅ›ci „na oko lub ucho”. Nie twierdzÄ™, że zwykÅ‚a regulacja jest zÅ‚a, jednak można to zrobić zdecydowanie precyzyjniej.

Kolejnym, równie ciekawym zagadnieniem jest instalacja tuningowych moduÅ‚ów paliwowych. Ten rynek w Polsce dopiero raczkuje, jednak z roku na rok widać zdecydowanie rosnÄ…ce zainteresowanie tematem. CzÄ™sto zdarza siÄ™, że przyjeżdża do nas klient z dumÄ… oÅ›wiadczajÄ…c „zaÅ‚ożyÅ‚em Power Commandera, ale ma teraz wiksÄ™!”. Po tym nastÄ™puje moje pytanie „A mapÄ™ wgraÅ‚eÅ›? Na hamowni stroiÅ‚eÅ›?”. Wielkie oczy przerażenia i kompromitacji dostarczajÄ… caÅ‚ej ekipie dawkÄ™ pysznej rozrywki poÅ‚Ä…czonej ze smutkiem i przygnÄ™bieniem. Sam zakup moduÅ‚u nic nie daje, jest w nim „mapa zero”, czyli nie zmienia on nic w stosunku do informacji zapisanej w fabrycznym module motocykla. Jednak wystarczy Å›ciÄ…gnąć od producenta kilka map, sprawdzić wszystkie na hamowni i coÅ› tam zaczyna siÄ™ zmieniać. WymieniajÄ…c dodatkowo ukÅ‚ad wydechowy i filtr powietrza można osiÄ…gnąć naprawdÄ™ niezÅ‚e rezultaty. Najtrudniejsze jest napisanie od podstaw mapy paliwowej pod konkretne parametry, jednak taka kilkugodzinna zabawa przy komputerze potrafi zaowocować spektakularnymi wynikami. Mój osobisty rekord to wykrÄ™cenie z B-kinga 199,38KM na wale korbowym, w porównaniu do fabrycznych 184KM (a na hamowni zmierzonych 168KM). Daje to realny wzrost mocy o niemal 16%. NaprawdÄ™ dużo, nie wierzcie w bajki o przelotowych wydechach dodajÄ…cych 20% mocy i filtrach powietrza z kolejnymi 15%. Bez grubszych przeróbek silnika, ukÅ‚adu wtryskowego i wydechowego uzyskanie lepszych rezultatów graniczy z cudem. Wszelkie próby dodania mocy koniecznie muszÄ… być poprzedzone dokÅ‚adnÄ… kontrolÄ… silnika i regulacjÄ… luzów zaworowych (!), inaczej radość z lepszych osiÄ…gów może trwać wyjÄ…tkowo krótko. Warto też wymienić Å›wiece na irydowe, przy kombinowaniu z mieszankami zużyte Å›wiece zazwyczaj szybko koÅ„czÄ… swój żywot.

Jak widzisz motocyklisto, lepiej udać siÄ™ na hamowniÄ™ przed niż po zakupie motocykla. Dowiesz siÄ™ wszystkiego o ukÅ‚adzie napÄ™dowym maszyny. Sprawdzisz każdy bieg, czy nie wypada lub szarpie, czy sprzÄ™gÅ‚o siÄ™ nie Å›lizga. Czy maszyna dokrÄ™ca do odcinki pod obciążeniem (tak tak, wiele już mieliÅ›my przypadków silnika tak zmÄ™czonego, że do koÅ„ca krÄ™ciÅ‚ tylko 3 biegi, na drodze przy obecnych przepisach trudno przeprowadzić taki test), i jaki kolor spalin wypluwa wtedy tÅ‚umik. Rzut oka na Å‚aÅ„cuch i zobaczysz czy przesuwa siÄ™ równo, czy też buja w górÄ™ i w dóÅ‚, kwalifikujÄ…c do wymiany caÅ‚y, nieprzyjemnie drogi zestaw napÄ™dowy. Wychwycisz nawet źle wyważone tylne koÅ‚o, nie mówiÄ…c już o ew. krzywej ramie/wahaczu, co też widać chwilÄ™ po rozpÄ™dzeniu motocykla na rolce.

Organizujesz zlot, bazar czy inną imprezę motocyklową? Nasza hamownia jako jedyna w regionie jest mobilna, możemy wrzucić ją na auto i podstawić wraz z fachową obsługą w dowolne miejsce. Uatrakcyjnij swoją imprezę tym gadżetem. Zapewniam, że goście będą zachwyceni.

Posiadamy hamowniÄ™ Grundmaster 6000 najnowszej generacji (rok produkcji 2014) z poszerzonÄ… powierzchniÄ… roboczÄ… oraz szerokopasmowe sondy lambda Innovate i Zeitronix